Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport kontroli dotyczącej umarzania zaległości podatkowych przez organy wykonawcze gmin.
W 10 z 24 objętych kontrolą gmin stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły naruszania zasad stosowania ustawowych przesłanek udzielania ulg. Zostały one ujawnione w 191 postępowaniach (22% objętych badaniem w tych jednostkach). Dotyczyło to wyłącznie postępowań w wyniku których umorzono zaległości podatkowe w łącznej kwocie 7.029,0 tys. zł (49 % badanej kwoty umorzeń). W przypadkach postępowań zgromadzony materiał dowodowy nie wykazał istnienia przesłanek „ważnego interesu podatnika” lub „interesu publicznego”, określonych w art. 67a § 1 Ordynacji podatkowej, które umożliwiają umorzenie zaległości podatkowej.
W Gminie Nadarzyn sytuacje takie stwierdzono w 35 postępowaniach (spośród 88 badanych) zakończonych wydaniem decyzji umarzających zaległości podatkowe na kwotę łączną 2.251,1 tys. zł. W większości tych postępowań jako przesłankę zastosowania ulgi w decyzjach wskazywano m.in. argumentację podnoszoną we wnioskach o ulgę, tj. trudną sytuację spowodowaną kryzysem na rynku transportowym, brak zleceń na usługi oraz wzrost cen paliw. Tymczasem, jak wynika z dowodów zgromadzonych w postępowaniach podatkowych, działalność gospodarcza prowadzona przez te podmioty była rentowna. Ponadto, w sprzeczności z rozstrzygnięciami wydanych decyzji były zawarte w nich uzasadnienia faktyczne.
Podnoszono w nich bowiem okoliczności przemawiające za odmową umorzenia zaległości np. „Zdaniem Wójta Gminy Nadarzyn nie można przerzucać corocznie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej na organ podatkowy” czy też „Organ podatkowy dostrzega, iż przychód podatnika nie rośnie, jednak należy zauważyć, iż podatnik posiada środki finansowe ponieważ kupuje nowe pojazdy(…). Nie można z instytucji umorzenia zaległości podatkowej czynić powszechnie stosowanego środka prowadzącego do zwolnienia z długu podatkowego.”
W Gminie Nadarzyn w 44 przypadkach (39% badanych), w których umorzono zaległości podatkowe na kwotę łączną 86,6 tys. zł nie uzyskano dokumentów potwierdzających m.in. ponoszenie przez podatników strat finansowych, brak pracy czy też brak zleceń z uwagi na dużą konkurencję na rynku.
Nierzetelnie również dokonywano oceny zgromadzonych dowodów, w tym m.in. oświadczeń o stanie majątkowym, z których wynikało, że podatnicy posiadają znaczne środki pieniężne umożliwiające zapłatę zaległego podatku.
Nierzetelne dokumentowanie pomocy de minimis otrzymanej przez podatników w roku ubiegania się o ulgę i w okresie dwóch lat poprzedzających stwierdzono w 38 postępowaniach (spośród wszystkich 55 przeprowadzonych w badanym okresie), w wyniku których udzielono pomocy de minimis na łączną kwotę 2.263,7tys. zł (97% z kwoty objętej badaniem). W 34 przypadkach organ podatkowy w ogóle nie zwrócił się do podatników o uzupełnienie danych zawartych w złożonych dokumentach lub o złożenie niektórych dokumentów, zaś w pozostałych czterech postępowaniach organ nie wyegzekwował od wnioskodawców informacji dotyczącej ich sytuacji ekonomicznej.
Zastrzeżenia do wystąpień pokontrolnych złożyły trzy organy podatkowe: Wójt Gminy Biskupiec, Wójt Gminy Nadarzyn oraz Burmistrz Miasta Kraśnik. Organy te złożyły łącznie 24 zastrzeżenia, a odnosiły one się w szczególności do sformułowanej w tych przypadkach negatywnej oceny ogólnej jak i do negatywnie ocenionych obszarów cząstkowych. Organy podatkowe kwestionowały też ocenę Najwyższej Izby Kontroli, że w objętych badaniem postępowaniach nie zostały spełnione ustawowe przesłanki „ważnego interesu podatnika” lub „interesu publicznego” oraz że nienależycie wywiązano się z określonego w art. 122 Ordynacji podatkowej obowiązku dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. Zespoły Orzekające Komisji Rozstrzygającej w Najwyższej Izbie Kontroli, po rozpatrzeniu na posiedzeniach jawnych 24 zgłoszonych zastrzeżeń, oddaliły w całości 18 z nich, częściowo uwzględniły – pięć, a jedno zastrzeżenie uwzględniły w całości.
Więcej na temat kontroli na stronach NIK: Umarzanie zaległości podatkowych przez gminy zbyt uznaniowe
