Co może Komisarz?

UPRAWNIENIA I ZADANIA OSOBY PEŁNIĄCEJ FUNKCJE ORGANU GMINY

Potocznie: Komisarz

Przejmując rolę gminnych organów (rady, wójta), komisarz stanowi  w sprawach, które należały do ustawowych kompetencji organów odwołanych w referendum.

W określonych w przepisach ustawy o samorządzie gminnym i ustawy o referendum gminnym uwarunkowaniach, możliwe jest odwołanie rady gminy, odwołanie wójta, jak również obydwu tych gminnych organów jednocześnie przed upływem kadencji rady i wójta. W takiej sytuacji konieczne jest powołanie osoby pełniącej funkcje organów gminy, czyli potocznie zwanego komisarza.

Komisarza powołuje Premier, a wskazuje wojewoda za pośrednictwem ministra właściwego ds. administracji. 

Zakres uprawnień komisarza wyznaczonego przez Prezesa Rady Ministrów określa art. 28h ustawy o samorządzie gminnym, który stanowi, iż osoba powołana do pełnienia tej funkcji przejmuje wykonywanie zadań i kompetencji wójta. Przywołany przepis należy rozumieć jako powierzenie komisarzowi realizacji zadań wójta wymienionych w art. 30-31b wspomnianej ustawy i zadań wynikających z innych ustaw. Okoliczność ta powoduje z mocy prawa przejęcie przez komisarza ustawowych uprawnień wójta, niezbędnych do prawidłowego sprawowania funkcji. 
Jako przykłady uprawnień wchodzących w obszar kompetencji komisarza, można wskazać przede wszystkim odpowiedzialność za budżet gminy, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, gospodarowanie mieniem komunalnym, realizację inwestycji i remontów, wykonywanie budżetu, kierowanie bieżącymi sprawami gminy i reprezentowanie jej na zewnątrz (np. przyjmowanie oświadczeń i pism w stosunkach zewnętrznych, jak również w postępowaniu sądowym); szczególne uprawnienia w postaci ogłaszania alarmu przeciwpowodziowego i zarządzania ewakuacji w sytuacji zagrożenia dla życia mieszkańców gminy lub mienia, czy też wydawanie przepisów porządkowych. Do jego kompetencji należy także wydawanie decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Posiada również możliwość wydawania upoważnień dla pracowników urzędu i gminnych jednostek organizacyjnych do wydawania takich decyzji w jego imieniu.

W sytuacji odwołania obydwu organów gminy, kompetencje komisarza rządowego wynikają odpowiednio z ustawy o samorządzie gminnym i innych ustaw. Są to zadania przypisane przez ten akt prawny organowi wykonawczemu, którym jest wójt oraz organowi stanowiącemu, czyli radzie gminy (także w zakresie kredytów i funduszy unijnych).

W konsekwencji komisarz rządowy skupia w swoich rękach obowiązki i kompetencje zarówno wójta, jak i rady. Oznacza to, że posiada on bardzo duży zakres władzy i odpowiedzialności.

To jemu przysługuje kompetencja do wydawania aktów prawa miejscowego stanowionych zarówno na podstawie gminnej ustawy ustrojowej, jak i na podstawie ustaw szczególnych, wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych; organizacji urzędów i instytucji gminnych; zasad zarządu mieniem gminy; zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Komisarz jest zobowiązany opracować sprawozdanie z wykonania budżetu i przedstawić je do oceny właściwej regionalnej izbie obrachunkowej.

Komisarz współdziała nie tylko z pracownikami samorządowymi, ale z wszystkimi  mieszkańcami gminy i ich organizacjami, bo ma takie same kompetencje, jak odwołane w referendum dotychczasowe organy gminy.

Nieprawdą jest stwierdzenie wójta gminy na sesji rady Gminy Nadarzyn, że rolą komisarza jest tylko i wyłącznie bieżące administrowanie gminą.
Dzisiaj warto zapytać władze Gminy Nadarzyn, które są niezadowolone z ogłoszonego na wniosek mieszkańców referendum gminnego w sprawie odwołania rady i wójta gminy:

•    Czy  zawsze, w każdej sprawie działały dla dobra publicznego i pomyślności mieszkańców gminy?
•    Czy kontaktowały się ze swoimi wyborcami, czy tylko z niektórymi im sprzyjającymi?
•    Czy dbały jednakowo o wszystkie miejscowości – ludzi, ulice, place i obiekty, czy tylko o niektóre?
•    Czy gospodarnie, rzetelnie i sprawiedliwie wydawały pieniądze z budżetu gminy?
•    Czy nie działały na szkodę zdrowia mieszkańców i przyszłego rozwoju gminy?; … itd.
•    Czy rada gminy uczciwie, rzetelnie i kompetentnie  realizowała swój ustawowy obowiązek stanowienia i kontroli działalności wójta gminy?

Należy przypomnieć, że w Polsce od wielu lat to radni i wójt wybrani przez mieszkańców na kolejną kadencję zarządzają tą gminą w imieniu mieszkańców. Winni działać z poszanowaniem prawa i w granicach prawa.

Radni rozpoczęli wykonywanie swoich funkcji od złożenia ślubowania (zgodnie z art. 23a ustawy o samorządzie gminnym):
„Wierny Konstytucji i prawu Rzeczypospolitej Polskiej, ślubuję uroczyście obowiązki radnego sprawować godnie, rzetelnie i uczciwie, mając na względzie dobro mojej gminy i jej mieszkańców, …” (ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania: „Tak mi dopomóż Bóg”).

Na podst. art. 29a ustawy o samorządzie gminnym wójt gminy obejmując swoje obowiązki składał ślubowanie wobec rady gminy o następującej treści:
„Obejmując urząd wójta uroczyście ślubuję, że dochowam wierności prawu, a powierzony mi urząd sprawować będę tylko dla dobra publicznego i pomyślności mieszkańców gminy... „

• Dlaczego zatem Wójt Gminy Nadarzyn zapomniał o „wierności prawu”  i wprowadza w błąd mieszkańców poprzez udzielony Wiadomościom Nadarzyńskim wywiad, w którym ubolewa nad losem szkoły w Ruścu, jak również poprzez wypowiedź na sesji Rady Gminy -  odnośnie funkcjonowania gminy po ewentualnym  wprowadzeniu komisarza do Gminy w wyniku przyszłego referendum o odwołanie wójta i rady Gminy Nadarzyn?
• Dlaczego zastępca wójta gminy Nadarzyn swoją wypowiedzią podczas tejże sesji potwierdza niekompetencję wójta w sprawie uprawnień komisarza w gminie? Też zapomniał o urzędniczej wierności prawu?
• Na jakiej podstawie prawnej Pani Przewodnicząca Rady Gminy Nadarzyn stwierdziła na przedmiotowej sesji rady: „… na pewno działalność gminy będzie w jakiś sposób ograniczona”?

- Jeśli rada gminy i wójt gminy Nadarzyn zostaną odwołani w referendum gminnym w dniu 19 stycznia 2014 roku, istotnie, ich działalność zostanie skutecznie ograniczona i to zgodnie z prawem samorządowym. Utracą  bowiem swoje uposażenia funkcyjne – diety radnych, wójt i zastępca wójta – kilkumiesięczne wynagrodzenia oraz przestaną decydować o sprawach mieszkańców.
Zamiast 15 radnych, wójta i jego zastępcy będzie pracować jedna osoba pełniąca funkcje organów gminy i będzie to pracownik administracji rządowej, wynagradzany z budżetu gminy (zwykle wysokość wynagrodzenia jest w granicach wynagrodzenia wójta). Ponieważ do kolejnych wyborów samorządowych jest blisko (jesień 2014 r.), prawdopodobnie nie będzie w Gminie Nadarzyn przedterminowych wyborów nowej rady i wójta gminy, zatem gmina nie będzie miała kosztów z tego tytułu, natomiast zaoszczędzi na dietach radnych i wynagrodzeniach osób funkcyjnych, których stosunek pracy wygaśnie lub ulegnie wypowiedzeniu.

Reasumując:
Komisarz posiada ustawowe uprawnienia i realizuje zadania przypisane przez ustawy samorządowe i inne organowi wykonawczemu gminy, którym jest wójt oraz czynności przypisane organowi stanowiącemu, jakim jest rada gminy. Działa zgodnie z prawem i w granicach prawa.

Inaczej, można powiedzieć, że osoba wykonująca czynności komisarza jest radą gminy i wójtem w jednym.

( Nazwisko i adres znane redakcji)