Środa Popielcowa dla chrześcijańskim jest pierwszym dniem Wielkiego Postu. Jest to dzień pokuty i przypada 46 dni kalendarzowych przed Wielkanocą.
Według obrzędów katolickich tego dnia kapłan czyni popiołem znak krzyża na głowie wiernego, wymawiajac jednocześnie słowa "Pamiętaj, że jesteś prochem i w proch się obrócisz", co ma przypomnieć człowiekowi o kruchości jego życia i nieuchronnej śmierci.
Tradycja posypywania głów popiołem na znak pokuty pojawiła się w VIII wieku. W XI wieku papież Urban II uczynił go obowiązującym zwyczajem w całym Kościele. Wówczas postanowiono, że popiół będzie pochodził z palm poświęconych w Niedzielę Palmową z ubiegłego roku.
W Środę Popielcową katolików obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych (od 14. roku życia) i post ścisły (między 18, a 60. rokiem życia), czyli ograniczenie liczby posiłków do trzech: jednego do syta oraz dwóch skromnych.