Gmina Młochów w świetle statystyk z 1935 roku.

Nie wiem, czy wszyscy wiedzą, albo pamiętają o tym, że w tym roku minęła okrągła 60 rocznica powstania gminy Nadarzyn. Wcześniej przed 1 lipca 1952 roku, mimo że siedziba gminy była w Nadarzynie i była to jedna z największych miejscowości na tym terenie, Nadarzyn wraz z innymi miejscowościami należał do gminy Młochów, która swoim terenem sięgała dużo dalej, niż obecna gmina Nadarzyn.

Gmina Młochów za Królestwa Polskiego, należała do powiatu grodziskiego, a od 1867 do powiatu błońskiego w guberni warszawskiej. W 1870 dokładnie 31 maja, do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Nadarzyn.

W okresie powojennym gmina Młochów należała do powiatu błońskiego w woj. warszawskim i zachowała przynależność administracyjną. 12 marca 1948 roku zmieniono nazwę powiatu błońskiego na grodziskomazowiecki, a 1 lipca 1948 roku z części obszaru gminy Młochów (część gromady Żółwin), utworzono nową gminę Podkowa Leśna.

1 lipca 1952 roku gmina Młochów została zniesiona przez przemianowanie jednostki na Nadarzyn. Równocześnie ze znoszonej gminy Młochów wyłączono 14 gromad, z których utworzono gminę Mroków, dwie gromady, Owczarnię i Żółwin przeniesiono do gminy Podkowa Leśna, a trzy gromady, Książenice, Marynin i Władysławów do gminy Grodzisk.

W dniu powołania gmina Nadarzyn była podzielona na 11 gromad.

Teraz trochę informacji i statystyk o gminie Młochów, które ukazały się w specjalnie wydanym w 1935 roku informatorze.

Gmina Młochów /pisownia oryginalna/
Siedziba w Nadarzynie, plac Marsz.Piłsudskiego 8, tel. 6.
Wójt gminy: Władysław Boniecki, rolnik ze wsi Stara-Wieś.
Sekretarz: Wiktor Rychwiński.
Sąd grodzki: w Grodzisku Maz.
Stacje kolejowe: Brwinów - w odległości 6 km., Pruszków - 7 km.
Urząd pocztowo - telegraficzny w Nadarzynie.
Elektryczna Kolej Dojazdowa - do stacji Otrębusy - 4 km.
Autobusowa komunikacja: Warszawa - Piotrków (f-ma "Arbon"), lub Warszawa - Rawa - Tomaszów (f-ma "Wartom").
Ludność gminy liczy ogółem - 10425 osób, w tem Polaków 9499 (91,12%), żydów - 883 (8,47%), niemców -38 (0,36%), rosjan  - 5 (0,05%).
Ogólna powierzchnia gminy wynosi 13856 ha, w czem: ziemia użytkowana rolniczo - 11 919.79 ha, piaski lotne 117.57 ha, odłogi 123 ha, wody użytkowe 165 ha, przestrzeń zabudowana, place, drogi itp. - 1530.64 ha.
Ziemi ornej gmina posiada 8627 ha, z czego do gospodarstw małych (poniżej 50ha) należy 6894 ha, do gospodarstw większych (powyżej 50 ha) - 1733 ha. Ogółem gospodarstw wiejskich jest 1380. a wśród nich gospodarstw małych 1363, większych - 17.
W r. 1935 użyto pod zasiewy: pszenicy - 299 ha, żyta 2874 ha, jęczmienia - 239 ha, owsa - 1325 ha, koniczyny - 333 ha, ziemniaków - 1485 ha, itd.
Hodowla zwierząt gospodarskich wyraża się liczbami: koni - 1213, bydła rogatego - 2616, trzody chlewnej - 1848, owiec - 74, kóz - 35.

W skład gminy wchodzą następujące miejscowości (w nawiasach podana liczba mieszkańców):
Bieliny, folwark (52), Borowina, willa (6), Czarny las, kolonja (22), Cesin, folwark (28), Daniewice, folwark (14), Góry, osada (5), Garbatka, kolonja (55), goniwilk, osada (3), Jastrzębiec, folwark (40), Jabłonowo, kolonja (60), Janiszewice, kolonja (16), Grabówka, gajówka (16), Krakowiany, gajówka (3), Kajetany, wieś (239), Kajetany, kolonja (50), Krakowiany, wieś (200), Książenice, wieś (472), Książenice, folwark (45), Franciszkowo, kolonja (22), Kosut Leszczynka, folwark (9), Kazimierówka, willa (6), Kopana, folwark (52), Kostowiec, folwark (161), Konopka, osada )(5), Kossów. parc. (67), Kossów, folwark (58), Leonówka, osada (14), Młochówek, letnisko (59), Marynin, kolonja (108), Marysin, kolonja (85), Mroków wieś (249), Mroków folwark (151), Marjanowo, kolonia (42), Nowiny Krakowiańskie (32), Nowa-wieś, wieś (387), Nowa-wieś, osada (7), Nadarzyn, osada (1727), Owczarnia, wieś (277), Owczarnia folwark (12), Olesin, folwark (25), Ołonka, willa (4), Pawlaków Pinkówka (3), Pławy, wieś (65), Pławy, osada (7), Polesie, wieś (342), Parole, wieś (218), polesin, kolonja (40), Paszków, folwark(49), Rozalin, kolonja (15), Rozalin, wieś (155), Rozalin, osada (4), Rozalin Mały, folwark (14), Rozalin duży, folwark (4), Rusiec, wieś (217), Rusiec Młyn (5), Rujszczyk, osada (18), Sołtanówka, kolonja (81), Stefanowo, kolonja (202), Siestrzeń, wieś (139), Siestrzeń, folwark (40), Siestrzeń A.B.C.D., folwark (4), Stara-Wieś, wieś (409), Stefanka, osada (15), Stachowo, kolonja (32), Szamoty, wieś (99), Szamoty, osada (48), Sosnówka, willa (6), Szamoty, folwark (48), Terenia, kolonja (67), Urszulin, folwark (64), Urzut, wieś (262), Ustronie, osada (19), Wygoda, osada (25), Wólka-Książenicka, osada (14), Wola-Krakowiańska, wieś (117), Wola-Mrokowska, wieś (204), Wola-Mrokowska, kolonja (48), Walendów, wieś (164), Walendówek, parcelacja (15), Walendów, folwark (212), Walendów-Żródliska, folwark (11), Władysławów, wieś (54), Wyprys, folwark (19), Wolica, wieś (432), Warszawska, kolonja (30), Wólka-Kossowska, wieś (306), Zawiszyn, kolonja (100), Zaborów, osada (19), Zarybie, willa (23), Żabieniec, kolonja (17), Żabieniec, folwark (101), Żółwin, wieś (385), Żółwin, folwark (74).

Właściciele ziemscy: E.Kurantowski - Młochów, M.Pacholczyk - Mroków, B.Przedpełski - Jastrzębiec, Bank Tow. Spółdz. - paszków, W.Buksowicz - Kopana i Urszulin, W.Fisz - Daniewice, K.Maciejewski - Bieliny, M.Natanson - Żółwin, H.Świderkowa - Siestrzeń, S.Niewiarkowska - Kossów, H.Oppenheim - Książenice, Dr.K. Rakowski - Rozalin, J.Psrokociński - Olesin, C.Pokrzywnicki - Szamoty, A.Rościszewski - Żabieniec, J.Regulski- Zarybie, W.Górska - Cesin.

Instytucje, urzędy: Posterunek P.P. w Nadarzynie, gmina wyznaniowa żydowska, Gminna Kasa Pożyczkowo - Oszczędnościowa.

Organizacje społeczne: Koło L.O.P.P., Liga Morska i Kolonjalna, Związek Strzelecki, Koło Młodzieży Wiejskiej, (w Nadarzynie, Młochowie, Starej Wsi i Wolicy), Koło Rolnicze w Nadarzynie, Tow. Popierania Budowy Szkół Powszechnych (w Nadarzynie, Starej Wsi, Wolicy, Żółwinie, Książenicach, Mrokowie, Woli Krakowiańskiej, Kostowcu i Młochowie).

Straże ogniowe: w Nadarzynie (rok założ. 1909, remiza murowana, 1 motopompa), w mrokowie (rok załoz. 1928, remiza drew.), w Książenicach - (rok załoz. 1932, remiza drew.).

Felczerzy: Bergson A., (Nad).
Położne: Kowalska H., Tomaszewska A., Tyll F.
Apteki: Ryśkiewicz K. (Nad.).
Tartaki: A Ertner w Nadarzynie, tel. 3, E. Kurantowski, w maj. Młochów, tel. 8.
Młyny: w maj. Wyprys, wodno-fabryczny.
Karczmy: Czarnecki A. (Nadarzyn), Drzazga F.(Siestrzeń).
Kawiarnie: Styczyński B. (Nad.).
Spożywcze art.:Mirowski K. (Nad.), Nowakowski J. (Nad.), Dąbrowski A. (Książ), Kędzierek L. (Książ), Sobczak A. (Siestrzeń), Skrobisz P. (Wolica), Janiszewski M. (Żółwin).
Piekarze: Katarzyński C. (Nad.), Dębski B. (Wygoda), Bębeniec K. (N.-Wieś), Zagórski W. (Nad).
Kołodzieje: Krysiński J. (Nad).
Kominiarze: Trykacz J. (Nad).
Kowale: Rosiński S. (Nad), Glantz J. (Marysin), Majkowski F. (Owczarnia), Młynarski J. (Parole), Mroczek L. (kopana), Praszczałek W. (Marysin).
Murarze: Gorczyński J. (Nad), Ciaputa M. (Nad).