15-05-2018
~Sylwia :
Moja mama mi o nim mówiła.
- Część 4 –
W czasie porozbiorowym, kiedy przygnębienie ogarnęło wszystkich Polaków, Nadarzyn otrzymuje kościół piękny fundamentalny, a to dzięki ogromnie szlachetnemu i dobremu gospodarzowi, hr. Ostrowskiemu Tomaszowi Adamowi. Mąż ten urodzony w Lubelskiem, pierwsze nauki pobierał w Lublinie, potem kształcił się na dworach Stanisława Leszczyńskiego i Ludwika XV w Paryżu. W Polsce pracował przy Auguście III i Stanisławie Auguście mając ich pełne zaufanie. Był posłem, kasztelanem czerskim. Po pierwszym rozbiorze w Radzie Nieustającej. Gdy zarządzał finansami kraju, powiększył je 100000 zł darowizną swoją i innych. Jak Kościuszko i on nie miał zaufania do Napoleona I – lecz Fryderyka Augusta wspierał swoimi rządami. Był marszałkiem sejmu 1809 r. a później prezesem senatu. Po utworzeniu Królestwa przewodniczył w komitecie do układu konstytucji i zatwierdzony na urzędzie prezesa senatu. On to objąwszy dobra Walendów jako kolator – mając swoją cegielnię i drzewo w lesie, podniósłszy gospodarkę, w 1806 r. oddał kościół do użytku parafianom. Plan wykonał w stylu nowo klasycznym najlepszy budowniczy ówczesny Jakub Kubicki, a 3 obrazy: P. J. Ukrzyżowanego, Zwiastowanie N.M.P. i Św. Anny wymalował znakomity artysta Kazimierz Wojniakowski. Kościół wiele lat był surowy – obrazy wisiały bezpośrednio na ścianie. Za ambonę służyła loża po stronie Ewangelii. Posadzka dębowa. Kilka ławek pod ścianami.
Fundator zmarł 1817 r. mając lat 82 – pogrzeb odbył się uroczyście 9-10.II tego roku, pochowany w podziemiach kościoła po stronie epistoły. Prawie nad grobem ustawiony jest jego pomnik.
Ks. Stanisław Dybowski musiał mieć wziętość u hr. Ostrowskich, został dziekanem piaseczyńskim. Odbył też w Tarczynie wizytację generalną. Dla jakich powodów nie wiadomo, 1828 r. przy końcu, przeniósł się do Łosiny i tam umarł. Portret oryginał fundatora zabrał ze sobą, a znajdujący się w zakrystii jest jego kopią.
Cały rok 1829 administrował parafią ks. Wojciech Litwinowicz, proboszcz z Pęcic, a od stycznia 1830 r. do 27.I.1851 pasterzuje tu ks. Wojciech Głuchowski, kanonik łęczycki, przybyły tu z Brzozowa. Skarży się ks. proboszcz w opisie inwentarza, że Ignacy Bolesta właściciel Ruśca – pułkownik napoleończyk – prezes pewnej komisji w Warszawie – 1825 r. przywłaszczył sobie grunta do kościoła należące wsi Rusiec, a podatek z tych gruntów musi opłacać proboszcz.
Klęska spotkała parafię za tego proboszcza w postaci cholery zawleczonej przez wojska rosyjskie, a mianowicie 1831 i 1832 zmarło w parafii 395 osób, a urodziło się 193. Jeszcze raz dwa lata były nieszczęśliwe tutaj, t. j. 1854 i 1855 – wtedy zmarło 366 a urodziło się 159. Ponieważ w tym okresie, a mianowicie 1845, podana jest statystyka, podam też i obecną dla porównania.
Lipnik, Chojak i Goniwilk to były karczmy – pamięć o nich już się zatarła. Nowa Wieś i Helenów należały tutaj od 1802, a 1919 r. przeszły do parafii Pruszków, razem z tymi należąca Granica dopiero później przeszła też do Pruszkowa. Łazy Wieś i folwark utworzony po wycięciu lasu, już za mojej pamięci, stały się częścią parafii Sękocin – razem z nimi tam przeszła połowa Wólki Kosowskiej.
Szamoty w 1915 roku weszły w skład tutejszej parafii, choć zawsze były przez Nadarzyn obsługiwane. Stefanka – to gajówka. Sękocin Las to 3 gajówki. Chyba przez zapomnienie pominięto w 1845 r. Kostowiec, mimo że już przedtem był wymieniany.
Kod:
1845 Miejscowość 1950
489 Nadarzyn 1280
254 Stara Wieś 405
193 Rusiec i Ruszczyk 476
180 Walendów 378
153 Łazy obecnie Sękocin
151 Granica obecnie Pruszków
124 Strzeniówka 280
96 Wólka Kos. 145 (częściowo Sękocin)
91 Kajetany 245
85 Kosów 62
79 Urzut 259
63 Nowa Wieś obecnie Pruszków
54 Żabieniec 65
40 Helenów obecnie Pruszków
40 Zaborów - Dębak 17
30 Derdy 75
20 Daniewice 16
18 Czarny Las 37
18 Paszków z Cesinem 59
14 Ruszczyk
12 Goniwilk
10 Lipnik
10 Chojak
8 Konopka
Kostowiec 197
Szamoty 132
Sękocin Las 43
Stefanka 20
