Mało i słabo udokumentowana przeszłość lat wojennych 1939 -1945 i lat powojennych, naszych sąsiadów, czy bliskich, oraz brak w przeszłości warunków politycznych do oddania honorów i uczczenia daniny krwi, lub życia i nasze zaniedbanie po 1989 roku, to skaza na sumieniu obywatelskim, której niczym nie sposób zatrzeć, ani usunąć. Dlatego w imieniu „Grupy Historycznej z Nadarzyna i okolic” zwracam się z prośbą, o przekazywanie i uzupełnianie wszelkich informacji o mieszkańcach Gminy Nadarzyn, którzy brali udział w działaniach wojennych, a w szczególności w Powstaniu Warszawskim.
Na początku lat 90-tych, były próby uhonorowania bohaterów z 1920r. Kilku mieszkańców Gminy Nadarzyna, śp. T. Gruszka, A. Szełofast, oraz J. Kowalski, zwrócili się z taką prośbą do ówczesnej władzy, jednak sprawa nie doczekała się finału. Teraz przeszkód nie ma, ale czas zaciera coraz więcej informacji, z których chcielibyśmy jak najwięcej uratować .
Ratowaniu historii służyć ma wystawa o mieszkańcach Gminy Nadarzyn i okolic, której chcielibyśmy aby towarzyszyła prezentacja archiwaliów, pokaz starej broni, pamiątek wojennych, może także tych z Powstania , jak i również jakaś inscenizacja rekonstrukcyjna .
Dlatego serdecznie zapraszamy, wszystkie zainteresowane osoby do czynnego udziałem w w/w przedsięwzięciu, oraz pomocy w organizacji wystawy. Planowane zakończenie kwerendy i ostateczna redakcja projektu to ok. 20 lipca.
Teraz dla przykładu chciałbym przedstawić kilka fragmentów historii osób związanych z Gminą Nadarzyn;
Jedną z ciekawostek może być to , że w majątku inż. Bieleckiego na Bielinach od 16 sierpnia 1944r., prawie do końca powstania, pod pseudonimem „dr.Latawiec” przebywał generał Emil Fieldorf „NIL”. Oficjalnie jako chorego na czerwonkę , prawie przez cały front, przewoził transport PCK, tylko że Generał Fieldorf w owym czasie, prowadził działania konspiracyjne na linii Grodzisk Maz., Pruszków, Błonie, Milanówek, Piastów, Ursus, Nadarzyn, Raszyn, co może prowadzić całkiem do zupełnie innych wniosków. Jego dyslokacja, być może była związana z późniejszą działalnością i miała inne znaczenie i zadania.
Na taką informację natrafiłem szukając śladów działalności Armii Krajowej w Nadarzynie, którą może warto wyjaśnić .
Inną opowiastką, może być historia powstańca, który 2 września 1944r., trafił do niewoli, a po pobytach w kolejnych obozach jenieckich, a następnie wyzwoleniu przez Armię Brytyjską, trafił z nią do Egiptu i już w szrankach JKM (Jej Królewskiej Mości) jako artylerzysta do końca wojny pełnił służbę.
Jeszcze inną historią może być walka, ramię w ramię ojca (weterana wojny 1920) i jego nastoletniego syna pochodzących z Ruśca w kompanii „Gozdawy”, znanej z bohaterskich walk o znaczące punkty strategiczne w czasie Powstania .
Mamy, także żyjącą w Nadarzynie Panią, która podczas Powstania Warszawskiego, jako nastoletnia harcerka sanitariuszka „Ognik” 13 sierpnia 1944r, podczas walk z okupantem i wybuchu czołgu pułapki przy ul. Kilińskiego, odniosła liczne rany, a także straciła przy tym także jedno oko.
Jeszcze inny harcerz (podczas Powstania był już doświadczonym konspiratorem) Powstanie przeżył , ale za wierność, ideałom II Rzeczpospolitej i wierze w nią, zapłacił cenę najwyższą, w 1948r, został skazany przez komunistyczny sąd i zamordowany przez UB w lesie pod Kielcami .
Każdemu z tych powstańców i wielu innym należałoby oddać cześć bohaterską . Dlatego teraz w nowej Polsce, nie przechodźmy zbyt szybko i obojętnie, obok ich bohaterstwa, obok ich skrytych historii, które często musieli zachowywać tylko dla siebie, aby nie narażać się na dodatkowe szykany i groźby ówczesnych władz. Nie mogą nas usprawiedliwiać codzienne troski, a nawet trudy życia. Oby grzech zaniechania nie dręczył kiedyś naszych sumień. Każdy dzień opóźnienia, najczęściej bezpowrotnie oddala nas, od wielu informacji, dlatego bardzo proszę o kontakt i pomoc przy próbie ratowania historii a w szczególności tej lokalnej..
Kontakt: Ryszard Zalewski 0 602 627 456 lub ryszard.zal@gmaij.com , rysiek@nadarzyn.info.pl
NadarzynTV: Wiktor Majewski 501 192 154, Sławomir Majewski 694 402 550, kontakt@nadarzyn.tv
Ryszard Zalewski 01 lipca 2011
